พระราชกรณียกิจ
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี

สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ใฝ่พระราชหฤทัยในการศึกษา มาตั้งแต่ทรงพระเยาว์ โปรดการศึกษาค้นคว้า การเรียนรู้จากการสังเกต สิ่งแวดล้อมรอบพระองค์ ต่อมา เมื่อเจริญพระชันษาขึ้น ด้วยความสนพระทัย และพระปรีชาในการเรียนวิชาการหลากหลายแขนง ทั้งศาสตร์และศิลป์ อีกทั้งการเรียนภาษา จะเป็นพื้นฐานที่ดี สำหรับการเรียนรู้วิชาการสาขาต่างๆ จึงทำให้ทรงเลือกศึกษา ในระดับปริญญาตรี และปริญญาโทด้านอักษรศาสตร์ และต่อมาได้ทรงศึกษาต่อ ระดับปริญญาเอก ในหลักสูตรวิชาพัฒนศึกษาศาสตร์ ซึ่งเป็นการนำความรู้ด้านการศึกษา ประกอบกับความรู้ในศาสตร์ต่าง ๆ มาร่วมกันใช้ประโยชน์ เพื่อพัฒนาประเทศ จากการที่ทรงเห็นความสำคัญ ของศาสตร์ต่างๆ นี้เอง จึงสนพระทัยศึกษาหาความรู้ และติดตามความก้าวหน้าของความรู้ ในด้านอื่นๆ อยู่เสมอ

จาก “ประวัติศาสตร์” ซึ่งเป็นวิชาการสาขาแรก ที่ทรงเลือกเรียน ในระดับปริญญาตรี และยังเป็นวิชาการ ที่ทรงใช้ในการทรงงาน เมื่อทรงเข้ารับราชการ เป็นอาจารย์สอนวิชาประวัติศาสตร์ ณ โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี สนพระทัยศึกษาวิชาการด้านอื่นๆ เพิ่มเติมอย่างต่อเนื่อง ทั้งทรงศึกษาด้วยพระองค์เอง และจากบุคคล หน่วยงานและสถาบันต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง จนทรงสามารถนำความรู้นั้น มาปรับใช้ในการทรงงานได้ ทรงเห็นว่าความรู้เป็นพื้นฐานสำคัญ ของความเป็นครู และนักการศึกษาที่ดี จึงทรงเชื่อมโยงความรู้ ของศาสตร์ต่างๆ เข้าด้วยกัน ทั้งภาคทฤษฎี และภาคปฏิบัติ อันเป็นประสบการณ์ ที่ทรงนำไปใช้ประโยชน์ ในการประกอบพระราชกรณียกิจด้านต่างๆ

แนวพระราชดำริในงานด้านต่างๆ ยังก่อเกิดการนำไปปรับใช้ เพื่อพัฒนาชุมชน ทั้งโดยทางตรง และทางอ้อม พระราชกรณียกิจของ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ครอบคลุมงานด้านต่าง ๆ อย่างกว้างขวาง อาจจำแนกได้ดังนี้

1. - ด้านราชการทหาร
2. - ด้านการศึกษา
3. - ด้านการพัฒนา
4. - ด้านศิลปวัฒนธรรม
5. - ด้านการต่างประเทศ
6. - ด้านสาธารณกุศล
7. - ด้านสาธารณสุขและโภชนาการ
8. - ด้านส่งเสริมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
9. - ด้านอนุรักษ์ส่ิงแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ